OpinieLandbouwbeleid
Nederlanders maken zich zorgen over hun voedselveiligheid. Minister Adema negeert die geluiden, schrijven Marjan Minnesma, Michael Wilde, Bert van Ruitenbeek en Sijas Akkerman, namens diverse milieuorganisaties.
Michael Wilde en Bert van Ruitenbeek 10 december 2023, 22:00
Onlangs oogstte landbouwminister Piet Adema veel verontwaardiging. In weerwil van herhaalde oproepen van de Tweede Kamer verzette hij zich in Brussel niet tegen verlengd gebruik van onkruidverdelgingsmiddel glyfosaat. Het lijkt er zo op dat de regering de belangen van de agro-industrie opnieuw zwaarder laat wegen dan de wensen van de Tweede Kamer.
Dit keer gaat het om zaad- en pootgoed. Grote bedrijven willen zaadgoed dat tot stand is gekomen met nieuwe genetische modificatietechnieken op de markt kunnen brengen zonder risicoanalyse en zonder een verplicht etiket op het eindproduct. De onderhandelingen in Brussel zijn nog in volle gang, maar mogelijk zal Adema vandaag instemmen met een voorstel dat de weg vrijmaakt voor deregulering.
Dat druist in tegen een breed aangenomen motie in de Tweede Kamer. Daarin wordt gepleit voor keuzevrijheid: burgers moeten weten wat er in hun voedsel zit.
Zelf kiezen welk voedsel je binnenkrijgt
De motie pleit verder voor een biologische sector die vrij kan blijven van gentech en tegen de verdere machtsconcentratie van agrochemische multinationals. De meeste Nederlanders willen zelf kiezen welk voedsel ze binnen krijgen. Ze maken zich ook zorgen over de macht van agrochemische bedrijven, zo wijst onderzoek van het Rathenau Instituut uit. Een petitie, begin oktober aangeboden aan de Tweede Kamer, werd 45.000 keer ondertekend.
Voor de nieuwe Brusselse wetgeving is jaren intensief gelobbyd door bedrijven zoals Bayer en Syngenta, met voedselzekerheid als argument. Dat is op z’n zachtst gezegd een onbewezen belofte. Onze voedselzekerheid wordt juist minder als deze bedrijven via patenten (die aan deze nieuwe genomische technieken zijn verbonden) nog meer macht krijgen over het voedselsysteem.
Beloftes werden ook gedaan bij de introductie van de eerste generaties genetisch gemodificeerd voedsel. Maar die hebben in Zuid-Amerika tot enorme monoculturen geleid. Planten werden resistent gemaakt voor het door deze bedrijven zelf geproduceerde landbouwgif Roundup, met name bij sojateelt.
Een volgende stap in industrialisering
Grootschalige productie van deze gentech-soja voor veevoer verdringt de voedselproductie voor de lokale bevolking. Het is een verdienmodel en de volgende stap in de industrialisering van ons voedselsysteem. Het is geen route naar een veerkrachtige en milieuvriendelijke landbouw.
Juist voor de op duurzaamheid goed presterende biologische landbouw die vrij wil blijven van gentech, wordt in het voorstel niets geregeld. Er staan bijvoorbeeld geen afspraken in voor het voorkomen van besmetting en over juridische aansprakelijkheid.
Landbouw kan alleen integraal duurzaam zijn als ze gebaseerd is op bodemvruchtbaarheid en voldoende biodiversiteit om ziekten en plagen te kunnen beheersen. Monoculturen zijn per definitie kwetsbaar en hebben meer behoefte aan kunstmest en pesticiden. Bovendien worden met de zogenoemde nieuwe genomische technieken geen eigenschappen ingebouwd die niet ook met klassieke veredeling gerealiseerd kunnen worden.
Hier voor stemmen is onverantwoord
Terwijl Nederland in 2030 naar 15 procent biologische landbouw wil groeien (en Europa 25 procent), zal minister Adema vandaag waarschijnlijk voor de plannen in Brussel stemmen. Wij vinden dat onverantwoord.
Nederland moet nu de pauzeknop indrukken, zodat de consument kan rekenen op keuzevrijheid en de biosector vrij kan blijven van genetische modificatie, zonder voor de kosten op te draaien. En zodat we verhinderen dat een paar multinationals zich meester maken van ons voedselsysteem door patenten op natuurlijke eigenschappen. DNA is van de natuur en daarmee van ons allemaal.