OpinieLandbouwbeleid

De wanhopige onzekerheid over Green Deal zet Europese boeren aan tot actievoeren, meent LTO. Maar verduurzaming is onontkoombaar, reageren organisaties die het ‘Groenboerenplan’ ondersteunen.

Bert van Ruitenbeek, Geert van der Veer, Ruud Zanders en Willem Lageweg13 februari 2024, 22:00

Onzekerheid vreet aan je, en onzekerheid in combinatie met je niet gewaardeerd voelen nog meer. We snappen daarom de wanhoop die veel boeren voelen. Sterker, die ervaren we zelf ook.

Natuurlijk zijn er vaker hele beroepsgroepen failliet gegaan omdat tijden nou eenmaal veranderen. De producenten van filmrolletjes zullen ook wanhoop hebben gevoeld toen fotograferen in rap tempo digitaal werd. Maar toch is dit heel anders. Het gaat hier om veel meer dan het bedrijf. Het gaat om huis, verbondenheid aan de grond en of de kinderen het bedrijf nog kunnen overnemen. En het gaat om een gevoel van onrechtvaardigheid omdat beleid steeds weer iets anders vraagt van boeren.

Land- en tuinbouworganisatie LTO schreef in deze krant: de Green Deal was te snel en bovendien was het wel green maar geen deal (Opinie, 6 februari). Zij wijst ook naar de ministeries die met een langetermijnvisie moeten komen. Helemaal mee eens. Maar als die visie er eenmaal komt, zal die groen zijn. En misschien wel veel groener dan de Green Deal. Verduurzaming voor de gehele landbouw is onontkoombaar.

Gezondheid van burgers, boeren en de planeet zal voorop staan, want de kosten voor de samenleving, zoals in de zorg, rijzen de pan uit. En dat komt voor een belangrijk deel door het huidige voedselsysteem dat té veel gericht is op productie en efficiëntie en té weinig op gezondheid en (dieren)welzijn. Er moeten harde keuzes gemaakt worden voor sommige boeren, zodat het gros van de boeren door kan met meer bestaanszekerheid. Als die visie er is, gaat de LTO die dan ondersteunen?

Groenboerenplan

Ondertussen ligt er al een groene visie en een plan dat perspectief biedt. Vier boerenorganisaties en vijfhonderd maatschappelijke organisaties staan er achter. Het Groenboerenplan waarbij élke consument kan kiezen voor duurzaam geteeld en gezond voedsel en de producerende boeren een fatsoenlijk inkomen verdienen. Om meer groenboerenland te ontwikkelen dat goed is voor klimaat, biodiversiteit en schoon water, is een gelijk speelveld nodig. De Algemene Rekenkamer stelde dat het ‘Actieplan Groei van biologische productie en consumptie’ van het demissionaire kabinet veruit onvoldoende is.

Om dit te keren vragen Groenboeren om tijdelijke ‘voorlopers-maatregelen’ die nodig zijn voor een gelijk speelveld. Zo vragen wij nul procent BTW op biologisch voedsel zodat het betaalbaar wordt voor iedereen. En ook: erkenning bij vergunningverlening dat biologische (en andere extensieve boeren) lagere stikstofemissies hebben; dat groenblauwe diensten beloond worden. We willen onderzoeksbudgetten voor ‘groene landbouw’ en intensieve samenwerking met het ministerie van volksgezondheid en zorg voor een versnelde transitie naar gezond voedsel van een gezonde bodem.

Er is zeker meer nodig, want hier ligt een opgave voor de gehele maatschappij. Samen hebben we het probleem gecreëerd en samen moeten we het oplossen. Dat vraagt verdieping. Daarom stellen wij voor dat een ‘Commissie Gelijk Speelveld groen/biologisch voedsel’ het kabinet hierover adviseert.

Aanbevelingen liggen er al

De tien aanbevelingen van het Groenboerenplan uit juli 2022 kunnen hierbij inspireren, samen met de aanbevelingen van onze samenwerkingspartners. Mooie plannen waar wij inspiratie uit halen zijn het voorstel voor eerlijke prijzen van de Transitiecoalitie Voedsel, het plan van Caring Farmers om met koplopers een versnelling in te zetten richting een dierwaardige veehouderij en het Actieplan Biologische Landbouw van de Rijksoverheid.

Er liggen al voldoende concrete wegwijzers naar een gezonde voedselvoorziening vanuit een gezonde grondgebonden en dierwaardige landbouw. In deze visie is ruimte voor méér boeren (niet minder!) die een boterham verdienen met eerlijke prijzen. Doet u mee, LTO?